Boerin Spanje

Ik wil het zo graag. Zelfvoorzienend leven op de finca. Een deel daarvan is zeker gelukt, met de zonnepanelen voor de stroom en zonder een water aansluiting. Maar dan leef je eigenlijk off grid, niet zelfvoorzienend. Toen ik vier jaar geleden in Spanje aankwam heb ik een moestuin geprobeerd. Mooie baantjes gemaakt in de aarde (lees klei) en de groenten- en fruitzaden uit Nederland erin gedaan voordat ik het geheel water gaf en dicht gooide. Alleen de peulen kwamen op, gewoon door gebrek aan water. Conclusie was destijds dat op een finca zonder landbouwwater een moestuin niet mogelijk was.

Misschien kan ik dat beter even uitleggen. Ik woon in een boeren gebied waar alle overige fincas iedere dag een paar uur water krijgen aangeleverd. Ongezuiverd water, ongeschikt om te drinken maar prima voor de gewassen. Mijn finca heeft geen aansluiting voor landbouwwater. Ook niet voor drinkwater trouwens. Dat betekent dat ik altijd water uit het dorp moet gaan halen (met de auto) en de watertank van 1000 liter voor het huis daarmee kan vullen. Is veel gedoe, maar is goed te doen.

Nu ben ik echter weer een stukje tuin gaan omploegen (met de hand uiteraard) zodat ik nog een keer de moestuin kan proberen. Ik kan het niet laten. En ben super eigenwijs. Bonen, wortels, uien, doperwten, sla allemaal gepland. En water gegeven. Om weer tot de conclusie te komen dat een moestuin niet realistisch is als er geen water is. De boontjes willen wel, maar het gaat tergend langzaam. Ik geef water, maar beperkt omdat ik gewoon niet meer water kan vervoeren in de auto. De toilet, de was, zelfverzorging, schoonmaken. Allemaal dingen die water nodig hebben. In de auto kan ik 250 liter per keer vervoeren. Dat is een wekelijkse rit van een uur. Ik hou het nog even vol met de moestuin, maar zonder veel vertrouwen op een nuttige afloop. Ik vind het gewoon leuk.

Bij gebrek aan water op mijn eigen Finca is de aanleg van een eigen moestuin niet gelukt. Vanwege de maandenlange temperaturen tegen de 40 graden heb je echt water nodig om groenten en fruit te kunnen verbouwen. Maar ik woon uiteraard niet alleen op het platteland en de meeste buren beschikken gelukkig (voor hen en een beetje voor mij) wel over een wateraansluiting. En over moestuinen of boomgaarden vol fruit en noten. Een goede buur is dus voor mij van groot belang rond de oogsttijd.

Al wekenlang geniet ik van de verse nectarines door salades, pasta’s en vers als dessert of tussendoor. En de moestuinen puilen uit met van alles. Super sappige watermeloenen, krakend verse paprika, sappige tomaten in allerlei uitvoeringen, witte aubergines, Spaanse pepers, prei, appels en pruimen. En gisteren heb ik een rugzak vol met amandelen van de grond geraapt die bij het oogsten zijn gevallen. Niet met toestemming van de boer, maar weggooien is zonde. Na het kraken van de verse noten even roosteren in de olie en genieten bij vlees, salade of als snack. En de vijgen komen nog…

Na ruim een maand vakantie in Nederland, ben ik weer terug op mijn finca. Helaas hebben de mandarijnenboom en de druif de droogte hier niet overleefd, maar de kleine palmboom is nog niet helemaal naar de eeuwige jachtvelden. Die probeer ik dus met alle liefde en aandacht (en water uiteraard) weer ‘aan de praat’ te krijgen.

Het veld van mijn Spaanse buurman is helaas geoogst. Steeds heb ik gedacht dat het perziken waren, maar de Nederlandse buurvrouw die aan de andere kant van het veld woont, zei dat er nog heel veel nectarines aan de bomen hingen en dat we vrij zijn om ze te plukken. Wat er nog hangt was te klein of vergeten en de boer zelf gaat niet nog een keer zijn bomen langs. Als we niet plukken, vallen ze vanzelf en zijn ze onbruikbaar. Hé, wie ben ik om de buurman niet te helpen?

Ik ben dus gaan checken en inderdaad, binnen 10 minuten had ik vijf kilo nectarines, de ene nog mooier dan de ander. Omdat ik ze niet allemaal kan opeten en de honden er geen interesse in hebben als blijkt dat het geen ballen zijn waar ze mee kunnen spelen, heb ik besloten er chutney van te maken. In de afgelopen maanden heb ik heel wat glazen potten verzameld en nu is de tijd rijp om ze te gaan gebruiken.

Eerst uren in een sopje laten staan, lekker in de zon zodat het water warm wordt. Daarna de nectarines snijden, uitjes, knoflook, paprika, suiker, kruiden en azijn en dan lekker een uur laten pruttelen. Ondertussen de gewassen potten in kokend water spoelen en dan de ingedikte chutney erin. Deksel erop en als het goed is, is het na een tijdje super heerlijk.

Maar zelfs als het niet lekker zou blijken te zijn geniet ik ervan om de oogst te verwerken. Al is het dan niet mijn eigen oogst, ik heb wel elke week intens met de buurboer meegeleefd als hij om half zes ’s morgens zijn gewas besproeide en ik me nog maar eens lekker omdraaide.

Boeren in Spanje blijkt een zwaardere bezigheid dan ik van te voren kon vermoeden. Hoewel ik me voor vertrek best goed had voorbereid blijkt de koop van een finca zonder water geen goede keuze te zijn geweest. De aangelegde moestuin waar ik van zou moeten leven om zelfvoorzienend te kunnen zijn, heeft geen genoegen genomen met de hoeveelheid water die ik de gewassen kan geven.

Ik heb eerder al verteld dat het water dat ik in het dorp moet gaan halen een must is, zowel voor mijn koffie en thee, koken en de afwas, mijn persoonlijke hygiëne en voor de was, de schoonmaak en de honden en uiteraard voor de moestuin. Maar zelfs 100 liter per dag is gewoon niet genoeg voor een tuin van ongeveer 70 m2. Het is hier al een paar weken boven de 30 graden, in de schaduw. In de zon is het rond de 60 graden dus al het water dat ik in de ochtend en avond geef verdampt als sneeuw voor de brandende zon. Daarbij komen de miljoenen mieren die zich verkneukelen bij alles wat jong en groen is en soms zelfs al genoegen nemen met de zaadjes.

Ik heb de moestuin dus officieel dood verklaard, hoewel het me aan het hart gaat. Maar we blijven positief en richten ons op de bouw van een cabana voor de honden, een huisje voor mij en aan de aanleg van een watervoorziening zodat het volgend jaar wel allemaal kan gaan lukken. In de tussentijd ga ik volgende maand lekker vakantie vieren in Nederland en hoop ik hoop regen, heel veel regen. Niet te geloven, toch?

Ze vreten mijn zuur verdiende oogst op voordat er sprake van een oogst is.

Zoals je weet geef ik elke dag liters water aan de zaden en de opkomende plantjes met de bedoeling er uiteindelijk van te kunnen leven. Helaas denken de mieren daar heel anders over. Als ik hun ogen zou kunnen zien ben ik ervan overtuigd dat ze me uit de grond van hun hart danken voor al dat lekkere eten wat ik voor ze in de grond stop. Wat is namelijk het geval? Ik heb geen water op mijn finca. Zoals ik eerder heb gemeld is dat vooral heel veel slepen met water uit het dorp wat 15 km verderop is. Geen enkel probleem, ik doe het met liefde. Maar ik wil er natuurlijk ook wel wat voor terug.

De moestuin wil echter niet zo vlotten. De peultjes waren geweldig, maar verder is alles door de mieren vernietigd. Hele nesten zijn er in mijn tuin, complete files van heen en weer lopende werkmieren die of de zaden eten, of zich tegoed doen aan het groen boven de grond. Het is normaal in Spanje dat om deze tijd de courgettes geoogst kunnen worden en dat je van de kersen kunt genieten. Helaas is dat bij mij niet het geval. Mijn mieren familie is groter dan de aanwezige zandkorrels in Salou.

Spanjaarden lossen de mierenoverlast op door geulen te graven en die altijd met water te vullen. Mieren kunnen niet zwemmen dus blijven uit de tuin. Helaas is dat op een finca zonder water geen optie. Ik moet realistisch zijn en de moestuin als verloren beschouwen, in ieder geval voor dit jaar. Gelukkig krijg ik kersen en courgettes van een bevriende Spanjaard met een moestuin die zoveel oplevert dat ze het allemaal niet zelf kunnen nuttigen. Om eerlijk te zijn smaakt dat ook best heel erg lekker…

Ik kan het bijna niet geloven maar vanavond eet ik van mijn eerste oogst. De peultjes die groot genoeg lijken heb ik geoogst en gewassen. Ik heb even stiekem geproefd en het verbaasd me hoe smaakvol ze zijn. Pittig, vers en knapperig. Mijn koningsmaal moet bijzonder zijn dus nadat ik de peultjes van beide uiteinden heb ontdaan en ze heb gewassen snijd ik een teen knoflook
en een ui die ik in de koekenpan met olie doe. Daarbij een gesneden gele paprika (voor de kleur), twee aardappelen en een tomaat. Ik laat alles even lekker sudderen om de aardappelen gaar te krijgen en doe er een klein blikje tonijn bij, wat zout, cayennepeper en wat kerriepoeder omdat ik van pittig houd.

Als laatste gaan de peultjes erbij, maar omdat die rauw al zo ontzettend lekker zijn, laat ik ze alleen de kruiden even in zich opnemen in de pan. Dan alles op een bord en… De foto kan nooit vertellen hoe heerlijk ik gegeten heb, en eigenlijk kan ik dat ook niet.

Elke dag geef ik trouw de plantjes water, zelfs als er nog helemaal niets van een plantje te zien is. Van de acht courgette zaadjes zijn maar drie plantjes opgekomen, een mager resultaat helaas. De mini-uitjes, nou ja daar heb ik het maar niet langdurig over; dunne groene grasprietjes lijken het.

Maar opeens zie ik de beloning voor al het gesleep met liters en liters en nog veel meer liters water. Er zitten peultjes aan de planten. Echte, zelfgekweekte, superverse, jonge peultjes. Ik kan er geen genoeg van krijgen terwijl ik er alleen maar naar kijk. Het lijkt een wonder dat ik tien weken geleden de zaadjes in de grond heb gestopt en de plantjes heel langzaam op heb zien komen. Niet zo heel lang geleden zaten er allemaal witte bloemetjes aan en nu…  Wow!

Binnenkort zal ik dus de eerste oogst hebben en ik kan je wel vertellen dat ik dat nu al een heel speciaal moment vind. Ik check de rest van de gewassen omdat ik de smaak nu natuurlijk helemaal te pakken heb. De sla is nog steeds een klein drama. Maar de uien gaan goed en de sperziebonen willen ook de wereld zien. Het groen van de worteltjes komt ook boven maar lijkt moeite te hebben met de harde klei, morgen de boel op mijn knieën maar weer zoveel mogelijk verpulveren om de groei te stimuleren.

De knoflook groeit boven de grond goed, maar ik ben benieuwd wat er in de grond gebeurt dus zal ik binnenkort het schepje eronder zetten om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen. Mijn zelfgemaakte hekwerk voor de sperziebonen is door de harde wind moeiteloos omver geblazen, dus ik zal een ander systeem moeten bedenken voordat ze groter worden en zich ergens aan op willen trekken.

De moestuin groeit en ik ben er super trots op. Nu nog even een lekker recept bedenken voor een koningsmaal met peultjes.

Terwijl het bij jullie koud is en zelfs nu nog (eind april) de hagel en natte sneeuw uit de lucht vallen, is het hier zonnig, droog en warm. Precies zoals het hoort te zijn, vind ik persoonlijk. Het is daarom tijd om de moestuin uit te breiden. Vanwege het warme weer kunnen hier de zaadjes natuurlijk eerder de grond in dan in Nederland. Nu weet ik niet echt precies wat ik aan het doen ben, maar ik weet wel dat ik eerst de enorme hoeveelheid onkruid moet verwijderen. Dat is al flink bikkelen. Daarna maak ik de moestuin twee keer zo groot tot hij ongeveer 60m2 wordt.

Ik maak diverse goten in de keiharde grond, maar ik klaag niet hoor, de zon staat in mijn nek te branden en het is heerlijk wroeten in de tuin. Ik plant aardappelen, uien, wortelen, watermeloen, prei en sperziebonen. Voor laatstgenoemde moest ik een ondersteuning maken en gelukkig heb ik weken geleden al eens ergens bamboe weggehaald terwijl ik onderweg een plaspauze moest inlassen. De bamboe komt prima van pas nu, hoewel het geheel niet al te stevig staat. Rond elke stok plant ik vijf zaadjes, conform de gebruiksaanwijzing, en ik geef alles een flinke hoeveelheid water. En als ik dan de boel een beetje heb aangeharkt, ben ik eigenlijk heel trots op mezelf.

Morgen neem ik een dagje vrij; dan vier ik Koningsdag met een lekker wijntje. Niet uit eigen tuin, maar wie weet gaat dat nog komen.

In mijn ‘vorige’ leven had ik een rijtjeshuis met een achtertuin van ongeveer 70m2. Best een tuin te noemen en ik was er ook heel erg blij mee. Behalve in het voorjaar wanneer de zon warmer wordt en er regelmatig regen valt. Want dat is de beste tijd voor onkruid. Ik vond het elk jaar weer een ellende om dat onkruid tussen mijn planten weg te trekken, en dan moet je weten dat het grootste deel van de tuin bestraat was. Mijn planten stonden in een afgebakend,  groot perk, hoewel het onkruid zich met liefde tussen de kinderkopjes verspreidde en het weghalen daarvan pas echt een verzoeking was. Maar dat was 70m2. Nu heb ik vele malen die oppervlakte en ook hier schijnt de zon en valt de regen regelmatig. Dus terwijl ik wacht of de peultjes het winnen van de knoflook, groeit om me heen een woud aan groen. Niet alleen groen overigens, er zitten prachtige bloemen bij in alle kleuren van de regenboog. Maar het is wel onkruid en het groeit als een gek.

Als je alles met de hand doet op een finca van anderhalf hectare, dan is onkruid wieden niet echt je grootste probleem. Ik ben nog bezig met het snoeien van de bomen en ook maak ik bij iedere olijfboom een mooi perk zodat het water dat valt gemakkelijker de grond in kan en de boom er zo optimaal mogelijk van kan profiteren. Olijfbomen houden niet van natte voeten maar ze hebben zeker wel vocht nodig om straks een mooie oogst te geven. Dus terwijl ik de bomen per terras naar boven snoei en de perken per terras naar beneden (ik houd van afwisseling) zie ik mijn zandgrond langzaam veranderen in een woud van onkruid. Ik probeer het te negeren tot ik klaar ben met snoeien,  maar ik zie het elke dag meer worden.

Gelukkig doen de peultjes het prima en overtreft de knoflook ieder onkruid qua snelheid. En ik moet toegeven; het onkruid hier is prachtig, kleurrijk en het ruikt kruidig.

De eerste levensbehoefte is toch wel water. Niet alleen van de mens maar ook van zaadjes die je wilt laten ontkiemen. Nu wil het geval dat mijn finca geen water heeft. Vaak hebben de boeren rijen zwarte slangen naast hun gewassen op de grond liggen die zijn verbonden met een waterpomp en een timer. Iedere ochtend en avond krijgen de gewassen dan genoeg water om snel en goed te kunnen groeien. Ik ontbeer zowel de waterpomp als de waterslang. Het gevolg is dat ik water naar de zaadjes moet brengen. Water kun je in Spanje in ieder dorp gratis halen bij openbare kranen. Maar dan moet je wel iets hebben om het water in te doen. Drinkwater koop je hier in de supermarkt en als je een paar tanks van acht liter kunt vullen, heb je een aardig begin. Dacht ik. Ha, niet dus. De zaadjes willen zomaar 25 liter per dag drinken en dan is het nu nog pas rond de achttien graden. Het kan wel veertig graden worden in de zomer, daar denk ik liever nog maar niet aan.

Ik ga dus regelmatig naar het dorp om water te halen, wat best een onderneming op zich is. Het is sowieso 12 kilometer rijden, maar dan wel een groot deel over grind, wat ‘ietsje’ langer duurt dan asfalt. Hoe meer water ikzelf drink, des te meer lege tanks en des te minder vaak ik hoef te gaan halen.  Klinkt logisch genoeg maar de praktijk zal het uit moeten wijzen. Misschien kan ik er beter voor zorgen dat het water naar mijn finca komt. De buren die 350 meter verderop zitten hebben water. Maar ik ben nog niet genoeg ingeburgerd om de stoute laarzen aan te trekken en er op af te gaan. Mañana señora. Nu maar gewoon de zaadjes gaan wateren. Soms denk ik beloond te worden met iets groens dat uit de klei naar de zon toe wil, maar daarvoor moet ik wel mijn bril opzetten. Als ik gelijk heb winnen de peultjes, ik hou je op de hoogte.